Tóm tắt Luận văn So sánh cấu trúc - ngữ nghĩa các đơn vị thành ngữ có yếu tố chỉ động vật trong tiếng Việt với một số ngôn ngữ nhóm Tày-Thái ở Việt Nam

Mục lục

Mở đầu

0.1. Lý do chọn đề tài.1

0.2. Đối tượng, nhiệm vụ và ý nghĩa nghiên cứu của luận văn.2

0.3. Tư liệu khảo sát và phương pháp nghiêncứu.3

0.4. Bố cục luận văn.4

Chương 1. Một số vấn đề lý luận chung

1.1. Nhóm ngôn ngữ Tày-Thái ở Việt Nam . 5

1.2. Một số vấn đề chung liên quan đến thành ngữ.8

1.2.1. Quan niệm về thành ngữ . 9

1.2.2. Phân biệt thành ngữ với các đơn vịkhác.10

A. Phân biệt thành ngữ với tục ngữ. 11

B. Phân biệt thành ngữ với quán ngữ . 13

C. Phân biệt thành ngữ với từ ghép. 14

D. Phân biệt thành ngữ với ca dao và dân ca. . 14

1.3. Hướng nghiên cứu thành ngữ trong luận văn.15

1.3.1. Hướng phân loại và tiêu chí phân loại thành ngữ có yếu tố chỉ độngvật . 15

1.3.2. Ngữ nghĩa thành ngữ có yếu tố chỉ động vật. 18

A. Ngữ nghĩa thành ngữ. . 18

B. Ngữ nghĩa thành ngữ có yếu tố chỉ động vật. 20

1.3.3. Biểu trưng ngữ nghĩa trong thành ngữ có yếu tố chỉ động vật. 22

A. Mối quan hệ giữa văn hóa ư ngôn ngữ và tư duy. 22

B. Đặc trưng văn hóa trong ngữ nghĩa thành ngữ có yếu tố chỉ độngvật . 23

1.4. Tiểu kết.25

Chương 2. So sánh cấu trúc thành ngữ có yếu tố chỉđộng vật trong tiếng Việt với một số ngôn ngữ nhóm

Tày-Thái ở Việt Nam

2.1. Thành tố tham gia cấu tạo thành ngữ có yếu tố chỉ động vật

trong tiếng Việt và ngôn ngữ nhóm Tày-Thái (trên cứ liệu thành ngữ TàyNùng). 27

2.2. So sánh cấu trúc thành ngữ có yếu tố chỉ động vật trong tiếng

Việt và ngôn ngữ nhóm Tày-Thái (trên cứ liệu thành ngữ TàyưNùng).32

2.2.1. Thành ngữ so sánh có yếu tố chỉ động vật trong tiếng Việt và tiếngTàyưNùng.32

A. Đặc điểm thành ngữ so sánh. 32

B. Cấu trúc thành ngữ so sánh có yếu tố chỉ động vật trong tiếng

Việt và tiếng Tàyư Nùng. 34

a. Cấu trúc A như B. 34

b. Cấu trúc Như B. 42

c. Cấu trúc AB. 43

2.2.2. Thành ngữ ẩn dụ hóa đối xứng có yếu tố chỉ động vật trong tiếng

Việt và tiếng TàyưNùng.45

A. Đặc điểm thành ngữ ẩn dụ hóa đốixứng.45

B. Cấu trúc thành ngữ ẩn dụ hóa đối xứng có yếu tố chỉ động vật

trong tiếng Việt và tiếng TàyNùng.47

a. Các thành tố cấu tạo nên thành ngữ có quan hệ chủưvị. 47

b. Các thành tố cấu tạo nên thành ngữ có quan hệ chính phụ . 50

c. Các thành tố cấu tạo nên thành ngữ có quan hệ đẳng lập. 52

2.2.3. Thành ngữ ẩn dụ hóa phi đối xứng có yếu tố chỉ động vật trong

tiếng Việt và tiếng TàyưNùng ..53

A. Đặc điểm thành ngữ ẩn dụ hóa phi đối xứng. 53

B. Cấu trúc thành ngữ ẩn dụ hóa phi đối xứng có yếu tố chỉ động

vật trong tiếng Việt và tiếng TàyưNùng . 54

a. Thành tố cấu tạo nên thành ngữ có quan hệ chủưvị . 54

b. Thành ngữ có kết cấu cụm danh từ. 55

c. Thành ngữ có kết cấu cụm động từ . 56

c. Thành ngữ có kết cấu cụm tính từ. 572.3. Tiểu kết.58

Chương 3. So sánh ngữ nghĩa các đơn vị thành ngữ có

yếu tố chỉ động vật trong tiếng Việt với một số ngôn

ngữ Nhóm Tày-Thái ở Việt Nam

3.1. Ngữ nghĩa thành ngữ có yếu tố chỉ động vật trong tiếng Việt và

ngôn ngữ nhóm Tày-Thái (trên cứ liệu thành ngữ TàyNùng). 61

3.1.1. Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật phản ánh những đặc điểm, thuộc

tính của con người. 61

A. Về hình dáng conngười.61

B. Về tính cách, tính nết con người. 64

C. Về cử chỉ, điệu bộ con người. 66

D. Về hoạt động con người. 67

a. Về di chuyển. 67

b. Về ăn uống. 68

c. Về nóinăng.69

E. Về nhận thức, trí tuệ của con người. 70

G. Về thân phận con người. 71

H. Về quan hệ giữa người vớingười.72

I. Về tình trạng, tình thế của con người. 73

3.1.2. Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật phản ánh cuộc sống của conngười . 75

A. Về món ăn ngon. . 75

B. Về sự giàu có sang trọng. . 75

C. Về cảnh nghèo hèn, túng bấn. 76

3.1.3. Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật phản ánh kinh nghiệm sống. 76

3.2. Biểu trưng ngữ nghĩa qua thành ngữ có yếu tố chỉ động vật

trong tiếng Việt và ngôn ngữ nhóm Tày-Thái (trên cứ liệu thành ngữ TàyNùng) .78

3.2.1. Tần số và phân nhóm các con vật trong thành ngữ. 78

A. Tần số các con vật trong thành ngữ. 78

B. Phân nhóm các con vật trong thành ngữ. 84

3.2.2. Một con vật liên tưởng đến nhiều sự vật,hiện tượng trong cuộcsống.

873.2.3. Một sự vật, hiện tượng được liên tưởng bằng nhiều con vật. 91

3.2.4. Những giá trị biểu trưng qua một số con vật tiêu biểu trong thànhngữ . 94

A. Giá trị biểu trưng của chó. 94

B. Giá trị biểu trưng của trâu. 97

C. Giá trị biểu trưng của hổ. 99

3.3. Tiểu kết . 100

Kếtluận.103

Tài liệu thamkhảo.107

Phụ lục