Tiểu luận Những bất cập về khái niệm tài sản, phân loại tài sản của Bộ luật Dân sự 2005 và định hướng cải cách

BLDS 2005 có đưa ra định nghĩa: “Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao tài sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua có nghĩa vụ nhận tài sản và trả tiền cho bên bán” (Điều 428). Trong khi đó Luật Thương mại 2005 định nghĩa: “Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận” (Điều 3, khoản 8). Đều là định nghĩa về hợp đồng mua bán, nhưng hai định nghĩa kể trên có sự khác biệt lớn về một vấn đề pháp lý quan trọng. Đó là: định nghĩa của BLDS 2005 không hề đề cập tới nghĩa vụ của người bán chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho người mua mà chỉ đề cập tới nghĩa vụ của người bán “giao tài sản” cho người mua; trong khi định nghĩa của Luật Thương mại 2005 đề cập tới nghĩa vụ của người bán giao hàng hóa và chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho người mua. Câu chuyện này cần được luận giải cẩn trọng, bởi nó không chỉ là sự không nhất quán đơn thuần của hệ thống pháp luật, mà còn liên quan tới quan niệm về quyền sở hữu.

BLDS 2005 có đưa ra định nghĩa: “Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao tài sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua có nghĩa vụ nhận tài sản và trả tiền cho bên bán” (Điều 428). Trong khi đó Luật Thương mại 2005 định nghĩa: “Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận” (Điều 3, khoản 8). Đều là định nghĩa về hợp đồng mua bán, nhưng hai định nghĩa kể trên có sự khác biệt lớn về một vấn đề pháp lý quan trọng. Đó là: định nghĩa của BLDS 2005 không hề đề cập tới nghĩa vụ của người bán chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho người mua mà chỉ đề cập tới nghĩa vụ của người bán “giao tài sản” cho người mua; trong khi định nghĩa của Luật Thương mại 2005 đề cập tới nghĩa vụ của người bán giao hàng hóa và chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho người mua. Câu chuyện này cần được luận giải cẩn trọng, bởi nó không chỉ là sự không nhất quán đơn thuần của hệ thống pháp luật, mà còn liên quan tới quan niệm về quyền sở hữu.