Một số vấn đề về thủ tục rút gọn trong bộ luật tố tụng hình sự năm 2003

Người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang là người bị bắt khi người đó đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị đuổi bắt. Thông thường trong những trường hợp phạm tội quả tang, người bị hại hoặc người có mặt tại nơi xảy ra tội phạm có thể xác định được rõ ràng đó là hành động phạm tội và cần bắt ngay để ngăn chặn hành vi phạm tội hoặc trốn tránh pháp luật của người đang bỏ chạy ngay sau khi thực hiện tội phạm. Trong các vụ án mà người phạm tội bị bắt quả tang thường là ngay từ ban đầu đã có đủ chứng cứ, người thực hiện hành vi phạm tội thường nhận tội, các vật chứng được thu hồi cho nên rất thuận lợi cho việc điều tra. Đối với hành vi phạm tội mà họ thực hiện phải đơn giản, rõ ràng, ít nghiêm trọng. Người phạm tội thường không có sự chuẩn bị một cách kỹ càng về công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm trong việc thực hiện tội phạm. Như vậy không phải tất cả các tội ít nghiêm trọng đều áp dụng thủ tục rút gọn. Xuất phát từ yêu cầu là việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án phải được tiến hành một cách nhanh chóng nhưng phải đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, nên cần phải cân nhắc những loại tội ít nghiêm trọng nào mà không phức tạp, khó khăn lắm khi xử lý vụ án để xét xử theo thủ tục này. Bởi lẽ, đối với loại tội ít nghiêm trọng nhưng tính chất phức tạp, khó đánh giá, thống nhất hành vi và tội danh thì cần phải có thời gian để điều tra, xác minh một cách thận trọng, thu thập chứng cứ một cách đầy đủ thì mới có thể kết luận được. Người thực hiện hành vi phạm tội phải có căn cước, lai lịch rõ ràng cũng là một trong những điều kiện để xem xét giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn. Với điều kiện này các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng sẽ không mất nhiều thời gian để xác minh độ tuổi, mức độ nhận thức hành vi phạm tội, hoàn cảnh gia đình, dân tộc, tôn giáo hay các đặc điểm nhân thân của bị can, bị cáo , đảm bảo việc giải quyết vụ án đúng người.

Người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang là người bị bắt khi người đó đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị đuổi bắt. Thông thường trong những trường hợp phạm tội quả tang, người bị hại hoặc người có mặt tại nơi xảy ra tội phạm có thể xác định được rõ ràng đó là hành động phạm tội và cần bắt ngay để ngăn chặn hành vi phạm tội hoặc trốn tránh pháp luật của người đang bỏ chạy ngay sau khi thực hiện tội phạm. Trong các vụ án mà người phạm tội bị bắt quả tang thường là ngay từ ban đầu đã có đủ chứng cứ, người thực hiện hành vi phạm tội thường nhận tội, các vật chứng được thu hồi cho nên rất thuận lợi cho việc điều tra. Đối với hành vi phạm tội mà họ thực hiện phải đơn giản, rõ ràng, ít nghiêm trọng. Người phạm tội thường không có sự chuẩn bị một cách kỹ càng về công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm trong việc thực hiện tội phạm. Như vậy không phải tất cả các tội ít nghiêm trọng đều áp dụng thủ tục rút gọn. Xuất phát từ yêu cầu là việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án phải được tiến hành một cách nhanh chóng nhưng phải đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, nên cần phải cân nhắc những loại tội ít nghiêm trọng nào mà không phức tạp, khó khăn lắm khi xử lý vụ án để xét xử theo thủ tục này. Bởi lẽ, đối với loại tội ít nghiêm trọng nhưng tính chất phức tạp, khó đánh giá, thống nhất hành vi và tội danh thì cần phải có thời gian để điều tra, xác minh một cách thận trọng, thu thập chứng cứ một cách đầy đủ thì mới có thể kết luận được. Người thực hiện hành vi phạm tội phải có căn cước, lai lịch rõ ràng cũng là một trong những điều kiện để xem xét giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn. Với điều kiện này các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng sẽ không mất nhiều thời gian để xác minh độ tuổi, mức độ nhận thức hành vi phạm tội, hoàn cảnh gia đình, dân tộc, tôn giáo hay các đặc điểm nhân thân của bị can, bị cáo , đảm bảo việc giải quyết vụ án đúng người.