Luận văn Vận dụng phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm trong các bài luyện tập, ôn tập hóa học lớp 11 trung học phổ thông

MỤC LỤC

Lôøi caûm ôn. 2

MỤC LỤC . 3

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT. 9

MỞ ĐẦU. 10

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. 10

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU . 11

3. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI. 11

4. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU . 11

5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU . 11

6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC . 11

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 12

8. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU. 12

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI . 13

1.1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU . 13

1.1.1. Vài nét về lịch sử ra đời của phương pháp dạy học hợp tác [5], [19 . 13

1.1.2. Những tiền đề cho dạy học hợp tác theo nhóm [53]. 13

1.1.3. Các bài báo khoa học về phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm. 15

1.1.4. Các luận văn, khoá luận tốt nghiệp về tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học . 15

1.1.5. Các luận văn, khóa luận tốt nghiệp về bài luyện tập hóa học . 18

1.2. BÀI ÔN TẬP, LUYỆN TẬP. 20

1.2.1. Khái niệm . 20

1.2.1.1. Bài ôn tập. 20

1.2.1.2. Bài luyện tập. 20

1.2.2. Đặc điểm của bài ôn tập, luyện tập [36]. 21

1.2.2.1. Bài ôn tập. 211.2.2.2. Bài luyện tập. 21

1.2.3. Ý nghĩa, tầm quan trọng của bài ôn, luyện tập [30] . 21

1.2.4. Hệ thống bài ôn, luyện tập trong chương trình hóa học phổ thông [30] . 22

1.2.5. Các phương pháp dạy học được sử dụng trong bài ôn, luyện tập [30]. 23

1.2.5.1. Phương pháp thuyết trình nêu vấn đề . 23

1.2.5.2. Phương pháp đàm thoại tìm tòi. 23

1.2.5.3. Phương pháp grap dạy học. 23

1.2.5.4. Phương pháp sử dụng thí nghiệm hóa học. 24

1.2.5.5. Phương pháp sử dụng bài tập hóa học . 25

1.2.5.6. Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm (trình bày ở mục 1.3) . 25

1.2.6. Qui trình chuẩn bị cho một tiết ôn, luyện tập [30]. 25

1.3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC THEO NHÓM. 27

1.3.1. Mô hình ba bình diện về phương pháp dạy học, Phương pháp dạy học hợp tác theo

nhóm [5]. 27

1.3.2. Những đặc trưng của dạy học hợp tác theo nhóm [5] . 27

1.3.2.1. Làm việc tập thể trên cơ sở cùng hướng đến một mục tiêu chung. 28

1.3.2.2. Sự tác động tương hỗ qua lại trực tiếp giữa các thành viên . 28

1.3.2.3. Đặt người học vào vị trí chủ động, tích cực trong việc tìm kiếm kiến thức . 28

1.3.2.4. Không khí học tập thân thiện, thoải mái, dễ chịu, vui vẻ . 28

1.3.2.5. Đòi hỏi các thành viên có ý thức trách nhiệm, tính tổ chức và sự tự giác cao . 28

1.3.2.6. Tạo điều kiện tốt cho việc phát triển kỹ năng giao tiếp và khả năng hợp tác. 28

1.3.2.7. Kết quả học tập thu được lớn hơn và đa dạng hơn. 28

1.3.3. Tác dụng của phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm. 29

1.3.4. Các nguyên tắc hoạt động nhóm [53] . 29

1.3.5. Qui trình tổ chức dạy học hợp tác theo nhóm [28], [34]. 31

1.3.5.2. Giáo viên nêu vấn đề thảo luận và đề ra những nhiệm vụ học tập cho các nhóm . 32

1.3.5.3. Học sinh trao đổi ý kiến trong nhóm . 321.3.5.4. Các nhóm trình bày những kết quả công việc trước lớp. 33

1.3.5.5. Tổng kết, rút kinh nghiệm. 33

1.3.6. Ưu điểm, hạn chế của dạy học hợp tác theo nhóm [5], [35]. 33

1.3.6.1. Ưu điểm. 33

1.3.6.2. Hạn chế. 34

1.4. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC THEO NHÓM

TRONG CÁC BÀI ÔN, LUYỆN TẬP HÓA HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. 34

1.4.1. Mục đích điều tra: . 34

1.4.2. Đối tượng điều tra. 34

1.4.3. Kết quả điều tra. 36

1.4.3.1. Về việc sử dụng các phương pháp dạy học trong tiết luyện tập, ôn tập. 36

1.4.3.2. Về việc vận dụng PPDH hợp tác theo nhóm trong các bài ôn, luyện tập hóa học. 36

1.4.3.3. Về khả năng chuẩn bị và tổ chức hoạt động nhóm của GV trong giờ ôn, luyện tập 38

1.4.3.4. Về sự phân biệt giữa tiết luyện tập và tiết ôn tập . 38

1.4.3.5. Về việc sử dụng bài giảng điện tử khi dạy học bài luyện tập, ôn tập. 39

Chương 2. VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC THEO NHÓM ĐỂ THIẾT

KẾ CÁC BÀI LUYỆN TẬP, ÔN TẬP HÓA HỌC LỚP 11 - BAN CƠ BẢN. 41

2.1. CÁC NHIỆM VỤ HỌC TẬP TRONG GIỜ ÔN, LUYỆN TẬP CÓ THỂ TIẾN HÀNH

HOẠT ĐỘNG NHÓM. 41

2.1.1. Trả lời câu hỏi trong phiếu học tập. 41

2.1.2. Trả lời câu hỏi do GV trực tiếp đưa ra. 43

2.1.3. Hỏi - đáp giữa các nhóm xoay quanh nội dung ôn, luyện tập. 43

2.1.4. Xây dựng grap nội dung bài ôn, luyện tập. 44

2.2. MỘT SỐ HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG GIỜ ÔN, LUYỆN TẬP

. 46

2.2.1. Tổ chức hoạt động nhóm theo cấu trúc Jigsaw trong giờ ôn, luyện tập . 46

2.2.2. Tổ chức hoạt động nhóm theo cấu trúc Stad trong giờ ôn, luyện tập. 48

2.2.3. Tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình trò chơi trong giờ ôn, luyện tập . 502.2.4. Tổ chức hoạt động theo nhóm ghép đôi trong giờ ôn, luyện tập. 51

2.2.5. Tổ chức hoạt động seminar theo nhóm trong giờ ôn, luyện tập. 52

2.3. NGUYÊN TẮC THIẾT KẾ GIÁO ÁN BÀI ÔN, LUYỆN TẬP CÓ SỬ DỤNG PHƯƠNG

PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC THEO NHÓM. 54

2.4. QUI TRÌNH THIẾT KẾ GIÁO ÁN BÀI ÔN, LUYỆN TẬP . 56

2.4.1. Xác định mục tiêu bài ôn, luyện tập. 56

2.4.2. Chuẩn bị phương tiện dạy học. 56

2.4.3. Xác định các phương pháp dạy học phối hợp với phương pháp dạy học hợp tác theo

nhóm. 56

2.4.4. Thiết kế các hoạt động dạy và hoạt động học . 57

2.4.5. Ra bài tập về nhà để học sinh tự rèn luyện thêm. 57

2.4.6. Dạy thử, lấy ý kiến. 57

2.4.7. Chỉnh sửa, hoàn thiện. 57

2.5. THIẾT KẾ GIÁO ÁN CÁC BÀI LUYỆN TẬP, ÔN TẬP HÓA HỌC LỚP 11 - BAN CƠ

BẢN CÓ DẠY HỌC THEO NHÓM. 57

2.5.1. Các giáo án bài luyện tập. 58

2.5.1.1. Giáo án bài luyện tập: AXIT - BAZƠ - MUỐI (1 TIẾT) . 58

2.5.1.2. Giáo án bài luyện tập: PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH

CHẤT ĐIỆN LI (1 TIẾT). 63

2.5.1.3. Giáo án bài luyện tập: TÍNH CHẤT CỦA NITƠ, PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT

CỦA CHÚNG (2 TIẾT) . 66

2.5.1.4. Giáo án bài luyện tập: ANKAN VÀ XICLOANKAN (1 TIẾT) . 70

2.5.1.5. Giáo án bài luyện tập: ANKEN - ANKAĐIEN - ANKIN (2 TIẾT). 72

2.5.1.6. Giáo án bài luyện tập: DẪN XUẤT HALOGEN, ANCOL, PHENOL (2 TIẾT) . 79

2.5.2. Các giáo án bài ôn tập . 82

2.5.2.1. Giáo án bài ôn tập học kỳ I: ÔN TẬP PHẦN HÓA VÔ CƠ (2 TIẾT) . 82

2.5.2.2. Giáo án bài ôn tập học kỳ II: PHẦN HÓA HỌC HỮU CƠ (2 TIẾT). 86

Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM. 933.1. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM . 93

3.2. NỘI DUNG THỰC NGHIỆM. 93

3.3. ĐỐI TƯỢNG THỰC NGHIỆM. 94

3.4. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÍ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM . 94

3.4.1. Phương pháp định lượng . 94

3.4.2. Phương pháp định tính . 95

3.5. TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM. 96

3.6. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM. 96

3.6.1. Kết quả thực nghiệm định lượng . 96

3.6.1.1. Kết quả bài kiểm tra số 1. 96

3.6.1.2 Kết quả bài kiểm tra số 2. 98

3.6.1.3. Kết quả bài kiểm tra số 3. 100

3.6.1.4. Kết quả bài kiểm tra số 4. 102

3.6.1.5. Kết quả bài số 5 . 103

3.6.1.6. Kết quả bài số 6 . 105

3.6.1.7. Phân tích kết quả thực nghiệm định lượng. 106

3.6.2. Kết quả thực nghiệm định tính . 107

3.6.3. Ý kiến của giáo viên tiến hành thực nghiệm. 109

3.7. MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC KIỂU BÀI LUYỆN TẬP,

ÔN TẬP THEO NHÓM. 110

3.7.1. Kinh nghiệm về việc trang bị kỹ năng làm việc nhóm cho học sinh . 110

3.7.2. Kinh nghiệm về việc chuẩn bị cho tiết ôn, luyện tập có tổ chức hoạt động nhóm. 111

3.7.3. Kinh nghiệm về tổ chức hoạt động nhóm . 112

3.7.4. Kinh nghiệm về việc thu hút sự chú ý của HS . 113

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 116

1. KẾT LUẬN. 116

3. KIẾN NGHỊ. 118TÀI LIỆU THAM KHẢO. 120

PHỤ LỤC. 124