Luận văn Phát triển làng nghề sản xuất mây tre đan và làng nghề sản xuất nón lá trên địa bàn tỉnh Quảng Bình

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i

LỜI CẢM ƠN . ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU. iii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN. iv

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.v

DANH MỤC CÁC BẢNG. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG. vi

MỤC LỤC. vii

PHẦN MỞ ĐẦU.1

Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

LÀNG NGHỀ .8

1.1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NGÀNH NGHỀ VÀ LÀNG NGHỀ .8

1.1.1. Khái niệm ngành nghề, làng nghề truyền thống .8

1.1.1.1. Ngành nghề truyền thống .8

1.1.1.2. Làng nghề và làng nghề truyền thống.9

1.1.1.3. Làng nghề sản xuất Mây tre đan và sản xuất Nón lá .12

1.1.2. Đặc điểm các làng nghề truyền thống.12

1.1.2.1. Làng nghề truyền thống luôn gắn bó với nông nghiệp, nông thôn .12

1.1.2.2. Các làng nghề truyền thống ở nước ta có truyền thống lâu đời .13

1.1.2.3. Các ngành nghề truyền thống thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc và là thế

mạnh của làng, vùng đó .14

1.1.2.4. Lao động trong các làng nghề truyền thống là lao động thủ công nhờ vào kỹ

thuật khéo léo, tinh xảo của người thợ, phương thức dạy nghề chủ yếu theo phương

thức truyền nghề.15

1.1.2.5. Đặc điểm về hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh .16

1.1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển các làng nghề truyền thống trong

quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa .17

1.1.3.1. Thị trường tiêu thụ sản phẩm .17

1.1.3.2. Trình độ kỹ thuật - công nghệ.18

1.1.3.3. Nguồn nhân lực .19

1.1.3.4. Cơ chế, chính sách của Nhà nước .19

1.1.3.5. Cách thức tổ chức sản xuất trong làng nghề .20

1.1.3.6. Các nhân tố khác .20

1.1.4. Vai trò của làng nghề truyền thống trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại

hóa nông nghiệp, nông thôn.22

1.1.4.1. Phát triển làng nghề truyền thống là biện pháp quan trọng để giải quyết việc

làm, tăng thu nhập cho người lao động ở nông thôn.22

1.1.4.2. Phát triển các làng nghề truyền thống tạo điều kiện để phát huy các tiềm

năng, lợi thế, thế mạnh của từng địa phương, góp phần phát triển sản xuất hàng hoá

ở nông thôn.24

1.1.4.3. Phát triển làng nghề truyền thống góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo

hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa .25

1.1.4.4. Phát triển làng nghề truyền thống góp phần thu hút nguồn vốn nhàn rỗi

trong dân cư, hình thành thị trường lao động có tổ chức, xây dựng kết cấu hạ tầng

đồng bộ ở nông thôn.26

1.1.4.5. Phát triển làng nghề truyền thống góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc

và phát triển du lịch.27

1.2. THỰC TIỂN VỀ PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG CỦA MỘT

SỐ NƯỚC VÀ VIỆT NAM.28

1.2.1. Phát triển làng nghề của một số nước trên thế giới.28

1.2.1.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản.28

1.2.1.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc.29

1.2.1.3. Kinh nghiệm của Inđonexia .30

1.2.1.4. Kinh nghiệm của Philipin .30

1.2.1.5. Một số bài học rút ra từ sự phát triển làng nghề của một số nước trên thế giới .31

1.2.2. Phát triển làng nghề của một số tỉnh trong nước .32

1.2.2.1. Kinh nghiệm của Thái Bình .32

1.2.2.2. Kinh nghiệm của Bắc Ninh.33

1.2.2.3. Kinh nghiệm của Hà Tây (Nay thuộc Hà Nội) .34

1.2.2.4. Một số bài học rút ra từ sự phát triển làng nghề của một số tỉnh.35

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT MÂY TRE

ĐAN VÀ LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT NÓN LÁ TỈNH QUẢNG BÌNH.37

2.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT

TRIỂN LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT MÂY TRE ĐAN VÀ LÀNG NGHỀ SẢN

XUẤT NÓN LÁ, TỈNH QUẢNG BÌNH.37

2.1.1. Điều kiện tự nhiên.37

2.1.1.1. Vị trí địa lý .37

2.1.1.2. Về khí hậu - thời tiết .38

2.1.1.3. Về thuỷ văn .39

2.1.1.4. Tài nguyên thiên nhiên.39

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.40

2.1.2.1. Tình hình phân bổ và sử dụng đất.40

2.1.2.2. Tình hình dân số và lao động .41

2.1.2.3. Tình hình tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.41

2.1.2.4. Hạ tầng kỹ thuật .43

2.1.2.5. Văn hóa và tiềm năng du lịch.44

2.1.2.6. Tổ chức hành chính và làng nghề trên địa bàn .44

2.2. KHÁI QUÁT CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TẠI

QUẢNG BÌNH.45

2.2.1. Các cơ quan quản lý nhà nước về phát triển làng nghề .45

2.2.1.1. Ủy ban nhân dân các cấp.45

2.2.1.2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn .45

2.2.1.3. Sở công thương .46

2.2.1.4. Sở Khoa học và Công nghệ.47

2.2.1.5. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội .48

2.2.2. Khái quát về ngành nghề nông thôn và làng nghề tỉnh Quảng Bình .48

2.2.2.1. Khái quát quá trình phát triển làng nghề.48

2.2.2.2. Tổng quan ngành nghề nông thôn tại Quảng Bình. .50

2.3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT MÂY TRE ĐAN

VÀ LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT NÓN LÁ TỈNH QUẢNG BÌNH.52

2.3.1. Phân tích, đánh giá thực trạng các làng nghề sản xuất mây tre đan và làng

nghề sản xuất nón lá.52

2.3.1.1. Quá trình phát triển .52

2.3.1.2. Số lượng cơ sở sản xuất .53

2.3.1.3. Lực lượng lao động và thu nhập trong làng nghề .55

2.3.1.4. Giá trị sản xuất và Vốn kinh doanh trong làng nghề .57

2.3.1.5. Hình thức tổ chức sản xuất và kênh phân phối sản phẩm mây tre đan

và nón lá .58

2.3.1.6. Một số sản phẩm chủ yếu của làng nghề MTĐ và NL .62

2.3.1.7. Một số chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề .63

2.3.1.8. Đánh giá khái quát .64

2.3.2. Phân tích thực trạng phát triển làng nghề sản xuất mây tre đan và làng nghề

sản xuất nón lá qua số liệu điều tra hộ sản xuất.65

2.3.2.1. Khái quát các làng nghề điều tra.65

2.3.2.2. Đặc điểm cơ bản của các chủ hộ điều tra.67

2.3.2.3. Phân tích các yếu tố tác động đến sản xuất của hộ nghề .69

2.3.2.4. Phân tích ý kiến của các nhà quản lý theo kết quả thăm dò.84

2.3.3. Đánh giá chung về tình hình phát triển làng nghề sản xuất Mây tre đan và

làng nghề sản xuất Nón lá, trên địa bàn tỉnh Quảng Bình .88

2.3.3.1. Những thuận lợi .88

2.3.3.2. Những khó khăn.89

2.3.3.3. Cơ hội trong phát triển. .91

2.3.3.4. Những thách thức .93

2.3.3.5. Nhiệm vụ đặt ra từ kết quả nghiên cứu .94

ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾxi

Chương 3" GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT MÂY TRE

ĐAN VÀ LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT NÓN LÁ TRÊN ĐỊA BÀN QUẢNG BÌNH

ĐẾN NĂM 2015 .95

3.1. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN.95

3.2. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN .96

3.2.1. Mục tiêu chung.96

3.2.2. Mục tiêu cụ thể.96

3.3. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN.97

3.3.1. Xây dựng quy hoạch và thực hiện tốt các quy hoạch đã phê duyệt.97

3.3.2. Phát triển sản phẩm và thị trường tiêu thụ .98

3.3.3. Phát triển vùng nguyên liệu.100

3.3.4. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, giải quyết nhu cầu về mặt bằng cho sản

xuất, kinh doanh .101

3.3.5. Đầu tư vốn và áp dụng công nghệ mới vào sản xuất .102

3.3.6. Đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .104

3.3.7. Tăng cường liên kết kinh tế trong sản xuất và phát triển doanh nghiệp đầu

mới cung ứng nguyên liệu, tiêu thụ sản phẩm .106

3.3.8. Tăng cường chức năng quản lý của Nhà nước, nhất là cải cách thủ tục hành

chính.106

KẾT LUẬN.108

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.110