Luận văn Cải tiến một số bộ thí nghiệm thực hành trong chương trình vật lí trung học phổ thông

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN . 3

MỤC LỤC . 4

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT . 7

DANH MỤC CÁC BẢNG . 8

DANH MỤC CÁC HÌNH . 10

MỞ ĐẦU. 1

1. Lí do chọn đề tài. 1

2. Mục đích nghiên cứu . 2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 2

4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. 3

5. Phạm vi nghiên cứu . 3

6. Giả thuyết khoa học . 3

7. Phương pháp nghiên cứu. 3

8. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu . 4

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI. 5

1.1. Các vấn đề về thí nghiệm Vật lí. 5

1.1.1. Đặc điểm và vai trò của thí nghiệm Vật lí trong dạy học Vật lí .5

1.1.2. Các thiết bị thí nghiệm .8

1.1.3. Những yêu cầu về mặt kĩ thuật và phương pháp dạy học đối với việc sử

dụng thí nghiệm trong dạy học Vật lí.11

1.2. Các vấn đề về thí nghiệm thực hành Vật lí [7]. 11

1.2.1. Đặc điểm và vai trò của thí nghiệm thực hành trong dạy học Vật lí.11

1.2.2. Những yêu cầu về mặt kĩ thuật và phương pháp dạy học đối với việc sử

dụng thí nghiệm thực hành trong dạy học Vật lí [7] .131.2.3. Đánh giá kết quả phép đo trong thí nghiệm thực hành Vật lí .15

1.2.4. Phương pháp biểu diễn kết quả phép đo bằng đồ thị .21

1.2.5. Các tiêu chí lựa chọn một phương án thí nghiệm thực hành.24

1.2.6. Hệ thống bài thí nghiệm thực hành trong chương trình Vật lí trung học

phổ thông. .25

1.2.7. Những thuận lợi và khó khăn khi dạy học thí nghiệm thực hành Vật lí

trong chương trình THPT hiện nay. .29

1.2.8. Thực trạng thí nghiệm thực hành môn Vật lí THPT và một số giải pháp

cải tiến thực trạng hiện nay. .31

1.3. Ưu nhược điểm của một số bộ thí nghiệm thực hành hiện có trong

các trường phổ thông về mặt thiết bị, phương án và kĩ thuật tiến hành. 34

1.3.1. Mục đích điều tra.34

1.3.2. Đối tượng và phương pháp điều tra.34

1.3.3. Kết quả điều tra .34

1.4. Kết luận chương 1. 42

CHƯƠNG 2. CẢI TIẾN MỘT SỐ THÍ NGHIỆM THỰC

HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÍ TRUNG HỌC

PHỔ THÔNG. 43

2.1. Thí nghiệm đo hệ số ma sát theo phương pháp động lực học. 43

2.1.1. Tăng độ chính xác của phép đo hệ số ma sát nghỉ .43

2.1.2. Tăng độ chính xác của phép đo hệ số ma sát trượt .45

2.1.3. Thí nghiệm xác định hệ số ma sát trượt giữa gỗ và gỗ .48

2.1.4. Hiệu quả cải tiến . 51

2.2. Thí nghiệm đo hệ số căng bề mặt của chất lỏng . 54

2.2.1. Giảm thời gian đo các đường kính của vòng nhôm .55

2.2.2. Thay đổi cách mắc dây treo vòng nhôm để đảm bảo mặt phẳng vòng

song song với mặt thoáng của chất lỏng khi thực hành. .57

2.2.3. Giảm tốc độ nước chảy để việc đọc số chỉ lực kế dễ dàng .58

2.2.4. Định sẵn lượng nước cần đổ vào các cốc để vừa đủ thí nghiệm.60

2.2.5. Chế tạo giá đỡ có thể thay đổi độ cao một cách từ từ thay cho việc dùng

bình thông nhau. .622.2.6. Hiệu quả cải tiến.65

2.3. Thí nghiệm đo suất điện động và điện trở trong của pin điện hóa. 68

2.3.1. Khắc phục tình trạng số liệu hiển thị trên đồng hồ không ổn định .68

2.3.2. Cải thiện kĩ năng vẽ đồ thị biểu diễn kết quả đo trên giấy kẻ ô li.70

2.3.3. Hiệu quả cải tiến.71

2.4. Thí nghiệm đo tiêu cự thấu kính phân kì . 77

2.4.1. Tạo cơ sở đảm bảo sự đồng trục của các thấu kính.77

2.4.2. Tăng độ chính xác của kết quả xác định vị trí ảnh trên màn.79

2.4.3. Thiết kế chữ L trong suốt thay thế cho số 1 chắn sáng .86

2.4.4. Hiệu quả cải tiến.87

2.5. Thí nghiệm đo tốc độ truyền âm trong không khí. 89

2.5.1. Ứng dụng kĩ thuật điện tử để hỗ trợ việc xác định vị trí pittông khi có

cộng hưởng âm. .89

2.5.2. Hiệu quả cải tiến.90

2.6. Kết luận chương 2. 91

CHƯƠNG 3. ĐỀ XUẤT MỞ RỘNG MỘT SỐ THÍ NGHIỆM

THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÍ TRUNG

HỌC PHỔ THÔNG . 92

3.1. Đo hệ số ma sát trượt giữa giấy và thép. 92

3.2. Khảo sát ảnh hưởng của góc nghiêng đến kết quả đo hệ số ma sát

trượt theo phương pháp động lực học. . 94

3.3. Đo hệ số căng bề mặt của nước nguyên chất với những khung nhôm

có hình dạng đường chu vi mặt ngoài khác nhau. 95

3.4. Kiểm nghiệm lại sự phụ thuộc của hệ số căng bề mặt của nước và

rượu etylic vào nhiệt độ. . 98

3.5. Kết luận chương 3. 100

KẾT LUẬN CHUNG . 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 103

PHỤ LỤC .