Luận án Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của một số loài thuộc chi Uvaria L. - Họ Na (Annonaceae)

MỤC LỤC

MỤC LỤC . i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT . iv

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG . vii

DANH MỤC CÁC HÌNH . ix

DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC.xiii

MỞ ĐẦU . 1

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU. 3

1.1. Giới thiệu sơ lược về họ Na (Annonaceae) . 3

1.2. Giới thiệu về chi Bù dẻ (Uvaria) . 4

1.2.1. Đặc điểm thực vật, phân bố và công dụng . 4

1.2.2. Các nghiên cứu về thành phần hóa học. 6

1.2.2.1. Lớp chất acetogenin . 7

1.2.2.2. Lớp chất alkaloid. 8

1.2.2.3. Lớp chất flavonoid . 9

1.2.2.4. Lớp chất đa oxy hóa cyclohexene. 11

1.2.2.5. Lớp chất terpenoid. 13

1.2.2.6. Một số hợp chất khác . 14

1.2.3. Các nghiên cứu về hoạt tính sinh học. 16

1.2.3.1. Hoạt tính gây độc tế bào. 16

1.2.3.2. Hoạt tính kháng khuẩn, kháng nấm. 20

1.2.3.3. Hoạt tính kháng ký sinh trùng. 21

1.2.3.4. Hoạt tính kháng virut. 23

1.2.3.5. Hoạt tính kháng viêm . 23

1.2.3.6. Hoạt tính chống đái tháo đường. 23

1.2.3.7. Hoạt tính liên quan đến tim mạch . 24

1.2.3.8. Hoạt tính bảo vệ gan. 24

1.2.3.9. Hoạt tính khác . 25

1.2.3.10. Cơ chế tác dụng của một số hợp chất được phân lập từ chiUvaria. 25

1.2.3.11. Mối quan hệ cấu trúc hóa học - hoạt tính sinh học của các hợp

chất được phân lập từ chi Uvaria . 27

1.3. Giới thiệu sơ lược về các loài Bù dẻ tía, Bù dẻ lá lớn và Bù dẻ râu . 29

1.3.1. Loài Bù dẻ tía. 29

1.3.2. Loài Bù dẻ lá lớn. 30

1.3.3. Loài Bù dẻ râu. 31

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 33

2.1. Đối tượng nghiên cứu. 33

2.2. Phương pháp nghiên cứu . 34

2.2.1. Phương pháp phân lập, tinh chế các hợp chất . 34

2.2.2. Phương pháp xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất. 34ii

2.2.3. Phương pháp đánh giá hoạt tính sinh học. 35

Chương 3. THỰC NGHIỆM VÀ KẾT QUẢ . 38

3.1. Xử lý mẫu và chuẩn bị các cao chiết. 38

3.2. Phân lập các hợp chất từ loài Bù dẻ tía . 38

3.3. Phân lập các hợp chất từ loài Bù dẻ lá lớn . 40

3.4. Phân lập các hợp chất từ loài Bù dẻ râu . 42

3.5. Tính chất vật lý và dữ kiện phổ của các hợp chất đã phân lập . 45

3.6. Hoạt tính sinh học của các cao chiết và chất tinh khiết từ các loài Bù dẻ

tía, Bù dẻ lá lớn và Bù dẻ râu . 48

Chương 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN. 49

4.1. Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào in vitro của cao chiết từ loài Bù dẻ tía,

Bù dẻ lá lớn và Bù dẻ râu . 49

4.2. Xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất được phân lập từ loài Bù dẻ

tía, Bù dẻ lá lớn và Bù dẻ râu . 51

4.2.1. Các hợp chất được phân lập từ loài Bù dẻ tía. 53

4.2.1.1. Hợp chất UGLE1 (chất mới): ()-3-O-Debenzoylzeylenone. 53

4.2.1.2. Hợp chất UGC4: Pipoxide chlorohydrin. 61

4.2.1.3. Hợp chất UGC5: ()-Zeylenone . 63

4.2.1.4. Hợp chất UGC6: ()-Zeylenol. 67

4.2.1.5. Hợp chất UGC8: ()-Pipoxide. 70

4.2.1.6. Hợp chất UGC9: Lupeol. 72

4.2.1.7. Hợp chất UGW1: Sakurasosaponin . 73

4.2.1.8. Hợp chất UGW2: Ardisiacrispin B . 77

4.2.1.9. Hợp chất UGLW1: (Z)-3-Hexenyl-1-O-β-D-glucopyranoside . 81

4.2.1.10. Hợp chất UGLW3 (chất mới): Grandionoside A. 83

4.2.2. Các hợp chất được phân lập từ loài Bù dẻ lá lớn. 93

4.2.2.1. Hợp chất UCC5 (chất mới): Cordauvarin A. 93

4.2.2.2. Hợp chất UCC6: Cyathoviridine. 101

4.2.2.3. Hợp chất UCC10: β-Sitosterol palmitate . 103

4.2.2.4. Hợp chất UCC11: ()-Spathulenol . 105

4.2.2.5. Hợp chất UCC12: 5β,6β-Epoxyalnusane-3α-ol. 107

4.2.2.6. Hợp chất UCE3BII: Glutin-5-en-3α-ol . 109

4.2.2.7. Hợp chất UCE4BI: Taraxerol . 110

4.2.2.8. Hợp chất UCE8: Velutinam. 112

4.2.2.9. Hợp chất UCE9: Aristolactam A Ia . 114

4.2.3. Các hợp chất được phân lập từ loài Bù dẻ râu. 115

4.2.3.1. Hợp chất UFC1: 5-Glutinen-3-one . 115

4.2.3.2. Hợp chất UFC3B1: (22E,24R)-Ergosta-4,6,8(14),22-tetraen-3-one. 117

4.2.3.3. Hợp chất UFE3A: Oxoanolobine. 119

4.2.3.4. Hợp chất UFE4A: Daucosterol. 121

4.2.3.5. Hợp chất UFE5B (chất mới): Ufaside. 122

4.2.3.6. Hợp chất UFE7A: Catechin. 131iii

4.3. Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào in vitro của các hợp chất được phân lập

từ loài Bù dẻ tía, Bù dẻ lá lớn và Bù dẻ râu . 134

4.3.1. Hoạt tính gây độc tế bào in vitro của các hợp chất trên dòng tế bào

ung thư LU-1 . 134

4.3.2. Hoạt tính gây độc tế bào in vitro của các hợp chất UGLE1 và UGW2

trên các dòng tế bào khác nhau. 135

KẾT LUẬN. 138

KIẾN NGHỊ . 140

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ. 141

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 142

PHỤ LỤC