Luận án Nghiên cứu thành ngữ chỉ quan hệ xã hội trong tiếng Việt và tiếng Anh từ góc độ Ngôn ngữ học tri nhận

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN . iii

LỜI CẢM ƠN.ii

BẢNG QUY ưỚC VI T TẮT V KÍ HI U .vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU.vii

MỞ ĐẦU .1

1. Lý do chọn đề tài .1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .3

3. Phương pháp nghiên cứu.4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .5

5. Cái mới của luận án .7

6. Cấu trúc của luận án .8

Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ

LÝ THUY T CỦA LU N ÁN .9

1.1. Dẫn nhập.9

1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu.10

1.2.1. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ trong tiếng Anh .10

1.2.2. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ trong tiếng Việt .17

1.3. Cơ sở lý thuyết liên quan đến luận án .22

1.3.1. Lý luận chung về Ngôn ngữ học tri nhận .22

1.3.2. Nguyên lý và lý thuyết của ngữ nghĩa học tri nhận.27

1.3.3. Ẩn dụ.30

1.3.4. Thành ngữ chỉ quan hệ xã hội.35

1.4. Tiểu kết chương 1.43

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẨN DỤ Ý NI M QUAN H H I

TRONG TH NH NG TI NG VI T V TI NG ANH.45

2.1. Dẫn nhập.45

2.2. Ẩn dụ ý niệm tình bạn .46

2.2.1. Nhóm ẩn dụ giao tiếp.47

2.2.2. Nhóm ẩn dụ tình cảm, cảm xúc .50iv

2.2.3. Nhóm ẩn dụ trạng thái .51

2.2.4. Nhóm ẩn dụ cấu trúc sự kiện .53

2.2.5. Nhóm ẩn dụ phức hợp.54

2.2.6. Nhóm ẩn dụ đánh giá tích cực tiêu cực .56

2.2.7. Khái quát đặc điểm của ẩn dụ ý niệm tình bạn.56

2.3. Ẩn dụ ý niệm tình yêu .58

2.3.1. Nhóm ẩn dụ giao tiếp.58

2.3.2. Nhóm ẩn dụ tình cảm, cảm xúc .62

2.3.3. Nhóm ẩn dụ trạng thái .66

2.3.4. Nhóm ẩn dụ cấu trúc sự kiện .70

2.3.5. Nhóm ẩn dụ phức hợp.75

2.3.6. Nhóm ẩn dụ đánh giá tích cực tiêu cực .77

2.3.7. Khái quát đặc điểm của ẩn dụ ý niệm tình yêu.78

2.4. Ẩn dụ ý niệm hôn nhân .80

2.4.1. Nhóm ẩn dụ giao tiếp.80

2.4.2. Nhóm ẩn dụ tình cảm, cảm xúc .83

2.4.3. Nhóm ẩn dụ trạng thái .85

2.4.4. Nhóm ẩn dụ cấu trúc sự kiện .91

2.4.5. Nhóm ẩn dụ phức hợp.93

2.4.6. Nhóm ẩn dụ đánh giá tích cực tiêu cực .96

2.4.7. Khái quát đặc điểm của ẩn dụ ý niệm hôn nhân .96

2.5. Tiểu kết chương 2.98

Chương 3. CƠ SỞ TRI NHẬN VÀ ĐẶC TRưNG VĂN HÓA CỦA ẨN DỤ

Ý NIỆM QUAN HỆ XÃ HỘI TRONG THÀNH NGỮ TIẾNG VIỆT

VÀ TI NG ANH.100

3.1. Dẫn nhập.100

3.2. Mối quan hệ giữa văn hóa và ngôn ngữ .100

3.2.1. Khái niệm văn hóa .100

3.2.2. Các đặc điểm của văn hóa.103

3.2.3. Mối quan hệ giữa văn hóa và ngôn ngữ.104v

3.3. Các mô hình tri nhận liên quan đến ẩn dụ ý niệm quan hệ xã hội .108

3.4. Sự tương đồng của ẩn dụ ý niệm quan hệ xã hội trong thành ngữ

tiếng Việt và tiếng Anh.111

3.4.1. Sự tương đồng về loại miền nguồn.111

3.4.2. Sự tương đồng trong nét nghĩa ẩn dụ ý niệm.117

3.5. Sự khác biệt văn hóa và cơ sở tri nhận của ẩn dụ ý niệm về quan hệ xã hội

trong thành ngữ tiếng Việt và tiếng Anh .123

3.5.1. Sự khác biệt giao văn hóa .124

3.5.2. Sự khác biệt nội văn hóa.142

3.6. Tiểu kết chương 3.144