Luận án Nghiên cứu quy hoạch sử dụng đất lồng ghép yếu tố môi trường tại khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo, Hà Tĩnh

MỤC LỤC

Lời cam đoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ viết tắt viii

Danh mục các bảng x

Danh mục các hình xii

MỞ ĐẦU 1

1 Đặt vấn đề 1

2 Mục tiêu của đề tài 2

3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3

4 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3

5 Những đóng góp mới của đề tài 3

Chương 1 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 5

1.1 Cơ sở lý luận về quy hoạch sử dụng đất lồng ghép yếu tố môi trường 5

1.1.1 Một số khái niệm 5

1.1.2 Quy hoạch sử dụng đất theo yêu cầu phát triển bền vững 6

1.1.3 Cơ sở của việc lồng ghép quy hoạch sử dụng đất và yếu tố môi trường 12

1.2 Cơ sở thực tiễn của quy hoạch sử dụng đất lồng ghép yếu tố môi trường 20

1.2.1 Quy hoạch môi trường trên thế giới và ở Việt Nam 20

1.2.2 Quy hoạch sử dụng đất theo yêu cầu bảo vệ môi trường và phát triển

bền vững ở một số nước và tổ chức quốc tế 23

1.2.3 Quy hoạch sử dụng đất lồng ghép yếu tố môi trường của Chương trình

SEMLA ở Việt Nam 26

1.2.4 Tình hình quy hoạch sử dụng đất tại các khu kinh tế cửa khẩu Việt Nam 35

1.2.5 Những cảnh báo về tác động giữa đất đai và môi trường ở Việt Nam 37

1.3 Cách tiếp cận lồng ghép yếu tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất 47

1.3.1 Cách tiếp cận hệ thống 47iv

1.3.2 Cách tiếp cận sinh thái 47

1.3.3 Cách tiếp cận về phân vùng lãnh thổ 48

1.3.4 Cách tiếp cận liên ngành 48

1.3.5 Cách tiếp cận đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và đánh giá môi

trường chiến lược (ĐCM) 49

1.4 Nhận xét chung về tổng quan tài liệu và hướng nghiên cứu của đề tài 49

1.4.1 Nhận xét chung 49

1.4.2 Hướng nghiên cứu chính của đề tài 52

Chương 2 NỘI DUNG VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 53

2.1 Nội dung nghiên cứu 53

2.1.1 Đánh giá khái quát về quy hoạch sử dụng đất và môi trường trong

quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. 53

2.1.2 Nghiên cứu hiện trạng các yếu tố môi trường tác động đến sử dụng

đất tại Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 53

2.1.3 Xác định các yếu tố môi trường cần giám sát và lựa chọn các yếu tố

môi trường để lồng ghép trong quy hoạch sử dụng đất tại Khu Kinh tế

cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 53

2.1.4 Đánh giá tác động và lồng ghép các yếu tố môi trường vào quy hoạch

một số khu chức năng của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 54

2.1.5 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch một số khu chức năng và một số

giải pháp về tổ chức thực hiện quy hoạch của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc

tế Cầu Treo 54

2.1.6 Đề xuất cách tiếp cận về phương pháp xác định yếu tố môi trường và

cách thức lồng ghép yếu tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất. 54

2.2 Phương pháp nghiên cứu 54

2.2.1 Phương pháp điều tra, thu thập thông tin 54

2.2.2 Phương pháp thống kê, tổng hợp 56

2.2.3 Phương pháp chuyên gia (phương pháp Delphy) 56

2.2.4 Phương pháp ma trận môi trường (Matrix method) 58v

2.2.5 Phương pháp cho điểm 58

2.2.6 Phương pháp mô hình 58

2.2.7 Phương pháp sử dụng các phần mềm để xây dựng các loại bản đồ của

Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 61

2.2.8 Ứng dụng công thức tính toán gần đúng mức ồn tương đương trung

bình, mức ồn nguồn và mức suy giảm ồn theo khoảng cách 61

2.2.9 Sử dụng công thức tính dự báo ô nhiễm môi trường 62

2.2.10 Sử dụng kết hợp các phương pháp điều tra thực địa, điều tra, thu thập

thông tin thứ cấp, phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp và bản

đồ để dự báo áp lực về đất đai. 63

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 64

3.1 Đánh giá khái quát về quy hoạch sử dụng đất và môi trường trong quy

hoạch chung xây dựng của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 64

3.1.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của Khu Kinh tế cửa

khẩu quốc tế Cầu Treo 64

3.1.2 Đánh giá nội dung quy hoạch sử dụng đất trong đồ án quy hoạch

chung xây dựng của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 71

3.1.3 Đánh giá việc xây dựng báo cáo môi trường chiến lược trong quy

hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 75

3.2 Hiện trạng các yếu tố môi trường tác động đến sử dụng đất tại Khu

Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 77

3.2.1 Hiện trạng môi trường nước, không khí, tiếng ồn 77

3.2.2 Hiện trạng môi trường đất 80

3.2.3 Hiện trạng lũ lụt, ngập úng 82

3.2.4 Hiện trạng hệ sinh thái rừng, đa dạng sinh học và nguồn nước 84

3.2.5 Hiện trạng xử lý chất thải 88

3.3 Xác định các yếu tố môi trường cần giám sát và lựa chọn yếu tố môi

trường để lồng ghép trong quy hoạch sử dụng đất tại Khu Kinh tế cửa

khẩu quốc tế Cầu Treo, Hà Tĩnh 89vi

3.3.1 Phân tích tác động của các yếu tố môi trường đối với sử dụng đất và

quy hoạch sử dụng đất tại Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 89

3.3.2 Xác định các yếu tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất cần giám

sát tại Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 96

3.3.3 Lựa chọn các yếu tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất để lồng

ghép tại Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 102

3.4 Đánh giá tác động và lồng ghép các yếu tố môi trường trong quy hoạch

sử dụng đất tại một số khu chức năng của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế

Cầu Treo 106

3.4.1 Lựa chọn các khu chức năng để đánh giá tác động và lồng ghép với yếu

tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất tại Khu Kinh tế cửa khẩu

quốc tế Cầu Treo 106

3.4.2 Ứng dụng một số phương pháp dự báo để đánh giá tác động và lồng

ghép các yếu tố môi trường trong quy hoạch sử dụng đất đối với một

số khu chức năng của Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 111

3.5 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sử dụng đất của Khu Kinh tế

cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 137

3.5.1 Một số kiến nghị, đề xuất chung đối với quy hoạch sử dụng đất Khu

Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 137

3.5.2 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sử dụng đất ở một số khu đô

thị, khu công nghiệp và khu tái định cư của Khu Kinh tế cửa khẩu

quốc tế Cầu Treo 137

3.5.3 Tổng hợp diện tích các loại đất các khu chức năng trong quy hoạch chung

Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo sau khi điều chỉnh, bổ sung 140

3.5.4 Đề xuất bổ sung một số giải pháp về tổ chức thực hiện quy hoạch sử

dụng đất tại Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 142

3.6 Đề xuất cách tiếp cận về phương pháp lựa chọn các yếu tố môi trường

và các bước lồng ghép những yếu tố môi trường chủ yếu trong quy

hoạch sử dụng đất của các Khu kinh tế cửa khẩu 142vii

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 148

1 Kết luận 148

2 Kiến nghị 150

Danh mục công trình đã công bố liên quan đến luận án 151

Tài liệu tham khảo 152

Phụ lục 157