Luận án Đánh giá tiềm năng đất đai và đề xuất giải pháp sử dụng đất nông nghiệp bền vững huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định

MỤC LỤC

Lời cam đoan ii

Lời cảm ơn iii

Mục lục iv

Danh mục các chữ viết tắt viii

Danh mục các bảng ix

Danh mục các hình xii

MỞ ĐẦU 1

1 Tính cấp thiết của đề tài 1

2 Mục tiêu nghiên cứu 3

3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3

4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3

5 Những đóng góp mới của đề tài 4

Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 5

1.1 Tổng quan về đánh giá đất đai 5

1.1.1 Khái niệm về đất, đánh giá đất đai, sử dụng đất, hệ thống sử dụng đất 5

1.1.2 Tiềm năng đất đai và đánh giá tiềm năng đất đai 7

1.1.3 Các nghiên cứu về đánh giá đất đai trên thế giới 8

1.1.4 Đánh giá đất theo FAO 12

1.1.5 Khái quát tình hình nghiên cứu về đánh giá đất đai ở nƣớc ta 16

1.1.6 Một số quy định pháp luật về đánh giá tiềm năng đất đai trong nông

nghiệp ở Việt Nam 20

1.2 Tổng quan về phát triển nông nghiệp bền vững 20

1.2.1 Khái niệm về phát triển bền vững 20

1.2.2 Khái niệm về nông nghiệp bền vững, hệ thống nông nghiệp bền vững 21

1.2.3 Sự cần thiết của nền sản xuất nông nghiệp bền vững 22

1.2.4 Đặc điểm của phát triển nông nghiệp bền vững 23

1.2.5 Mục tiêu của sản xuất nông nghiệp bền vững 25

1.2.6 Nguyên tắc, tiêu chí đánh giá sử dụng đất nông nghiệp bền vững 26v

1.2.7 Chiến lƣợc toàn cầu về phát triển bền vững 28

1.2.8 Chiến lƣợc bảo vệ môi trƣờng, phát triển bền vững ở Việt Nam 29

1.2.9 Những thách thức đối với mục tiêu phát triển bền vững ở Việt Nam. 30

1.2.10 Chiến lƣợc, nhiệm vụ và một số giải pháp quản lý sử dụng đất bền

vững ứng phó với biến đổi khí hậu 31

1.3 Nghiên cứu về sử dụng đất nông nghiệp vùng ven biển Việt Nam 33

Chƣơng 2 NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37

2.1 Nội dung nghiên cứu 37

2.1.1 Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Hải Hậu 37

2.1.2 Tính chất đất huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 37

2.1.3 Tình hình sử dụng đất nông nghiệp, các loại hình sử dụng đất nông

nghiệp, đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất 37

2.1.4 Đánh giá thích hợp đất đai đối với một số loại hình sử dụng đất huyện

Hải Hậu 37

2.1.5 Kết quả theo dõi một số mô hình sử dụng đất nông nghiệp huyện Hải Hậu 38

2.1.6 Đánh giá tính bền vững của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp

huyện Hải Hậu. 38

2.1.7 Đề xuất định hƣớng và các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất

nông nghiệp bền vững huyện Hải Hậu 38

2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 39

2.2.1 Phƣơng pháp thu thập thông tin, tài liệu thứ cấp và kế thừa tài liệu có

chọn lọc 39

2.2.2 Phƣơng pháp điều tra, thu thập thông tin, tài liệu sơ cấp 39

2.2.3 Phƣơng pháp thống kê, so sánh, tổng hợp, xử lý số liệu 40

2.2.4 Phƣơng pháp tiếp cận hệ thống 40

2.2.5 Phƣơng pháp phúc tra xây dựng bản đồ đất và tính chất đất 40

2.2.6 Phƣơng pháp lấy mẫu ngoài thực địa: 42

2.2.7 Phƣơng pháp phân tích đánh giá chất lƣợng đất, nƣớc 42

2.2.8 Phƣơng pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất 44

2.2.9 Phƣơng pháp đánh giá đất theo FAO 45vi

2.2.10 Phƣơng pháp xây dựng bản đồ 45

2.2.11 Phƣơng pháp nghiên cứu các mô hình 46

2.2.12 Phƣơng pháp đánh giá tính bền vững các LUT theo phƣơng pháp cho điểm 46

2.2.13 Phƣơng pháp dự báo 47

2.2.14 Phƣơng pháp chuyên gia 47

Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 48

3.1 Điều kiện tự nhiên – kinh tế xã hội huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 48

3.1.1 Điều kiện tự nhiên 48

3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 55

3.1.3 Thực trạng hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật 58

3.1.4 Đánh giá chung (ƣu và nhƣợc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã

hội huyện Hải Hậu trong mối quan hệ với sử dụng đất nông nghiệp) 60

3.2 Tính chất đất huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 60

3.2.1 Điều kiện hình thành đất 60

3.2.2 Các quá trình hình thành đất 61

3.2.3 Quỹ đất và cơ cấu diện tích các loại đất huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 61

3.2.4 Tính chất đất huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 62

3.2.5 Đánh giá chung về tính chất đất huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 78

3.3 Tình hình sử dụng đất nông nghiệp, các loại hình sử dụng đất nông

nghiệp, đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất huyện Hải Hậu 80

3.3.1 Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp, biến động sử dụng đất nông nghiệp 80

3.3.2 Các loại hình sử dụng đất nông nghiệp huyện Hải Hậu 82

3.3.3 Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp phổ biến trên

địa bàn huyện Hải Hậu 89

3.4 Đánh giá thích hợp đất đai đối với các loại sử dụng đất đƣợc lựa chọn

huyện Hải Hậu 101

3.4.1 Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai 101

3.4.2 Phân hạng thích hợp đất đai của các loại hình sử dụng đất đƣợc lựa chọn 110

3.5 Kết quả theo dõi một số mô hình sử dụng đất nông nghiệp điển hình

huyện Hải Hậu 116vii

3.5.1 Mô hình 1 116

3.5.2 Mô hình 2 119

3.5.3 Mô hình 3 121

3.5.4 Mô hình 4 124

3.5.5 Mô hình 5 126

3.5.6 Mô hình 6 129

3.5.7 Mô hình 7 130

3.6 Đánh giá tính bền vững của các LUT đƣợc lựa chọn huyện Hải Hậu 132

3.6.1 Các tiêu chí cơ bản để đánh giá tính bền vững trong sử dụng đất 132

3.6.2 Đánh giá tính bền vững các LUT đƣợc lựa chọn 134

3.7 Đề xuất định hƣớng và giải pháp sử dụng đất nông nghiệp bền vững

huyện Hải Hậu 139

3.7.1 Đề xuất định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp bền vững huyện Hải Hậu 139

3.7.2 Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

bền vững huyện Hải Hậu 146

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 148

1 Kết luận 148

2 Kiến nghị 150

Danh mục các công trình đã công bố liên quan đến luận án 151

Tài liệu tham khảo 152

Phụ lục 158