Khóa luận Một số bất cập của Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế và giải pháp hoàn thiện

MỤC LỤCLỜI MỞ ĐẦU 1CHƯƠNG I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THỦ TỤC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 4I.Khái niệm thủ tục tố tụng kinh tế 41. Khái niệm tranh chấp kinh tế 41.1. Khái niệm tranh chấp kinh tế 41.2. Phân biệt tranh chấp kinh tế với tranh chấp dân sự 51.3. Các loại tranh chấp kinh tế 52. Khái niệm tố tụng kinh tế 62.1. Khái niệm tố tụng kinh tế 62.2. Đặc điểm của tố tụng kinh tế 63. Vai trò của tố tụng kinh tế 7II. Những nguyên tắc cơ bản trong việc giải quyết các vụ án kinh tế 81. Nguyên tắc tự định đoạt 82. Nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật 83. Nguyên tắc đương sự có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và chứng minh 84. Nguyên tắc hoà giải 95. Nguyên tắc giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời 96. Nguyên tắc xét xử công khai 9III. Thẩm quyền giải quyết các vụ án kinh tế của Toà án 101. Thẩm quyền theo vụ việc 102. Thẩm quyền theo cấp xét xử 103. Thẩm quyền theo lãnh thổ 114. Thẩm quyền theo sự lựa chọn của nguyên đơn 11IV. Thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế 121. Khởi kiện và thụ lý vụ án 122. Chuẩn bị xét xử 133. Phiên toà sơ thẩm 144. Thủ tục phúc thẩm 154.1. Thủ tục phúc thẩm 154.2. Phiên toà phúc thẩm 165. Thủ tục xem xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật 175.1. Thủ tục giám đốc thẩm 175.2. Thủ tục tái thẩm 18CHƯƠNG II. MỘT SỐ BẤT CẬP CỦA PHÁP LỆNH THỦ TỤC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 22I. Tình hình giải quyết các vụ án kinh tế trong thời gian qua 221. Tình hình thụ lý và giải quyết tranh chấp kinh tế tại Toà án nhân dân 222. Một số nhận xét 242.1. Số vụ tranh chấp kinh tế đưa ra khởi kiện tại Toà án tăng khá nhanh ở những năm đầu song lại có xu hướng giảm rõ rệt trong một vài năm trở lại đây 242.2. Các tranh chấp được khởi kiện tại Toà án khá đa dạng 252.3. Số vụ tranh chấp kinh tế phân bố không đồng đều 252.4. Các tranh chấp kinh tế chủ yếu được giải quyết ở TAND cấp tỉnh 262.5. Tỷ lệ giải quyết tranh chấp bằng hoà giải cao, chất lượng xét xử tương đối tốt 272.6. Tình hình giải quyết vụ án kinh tế không phản ánh đúng thực trạng tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay 283. Một số tồn tại của ngành Toà án trong việc giải quyết tranh chấp kinh tế 284. Nguyên nhân của các tồn tại trong ngành Toà án 294.1. Nguyên nhân chủ quan 294.2. Nguyên nhân khách quan 30II. Một số bất cập của PLTTGQCVAKT 301. Về thẩm quyền giải quyết các vụ án kinh tế của Toà án 301.1.Thẩm quyền của Toà Dân sự hay Toà Kinh tế 301.2. Thẩm quyền của trọng tài hay Tòa án 351.3. Thẩm quyền của Toà án cấp huyện 381.4 Thẩm quyền theo sự lựa chọn của nguyên đơn 392. Về thời hiệu khởi kiện 422.1.Thời hiệu khởi kiện quá ngắn 422.2. Vấn đề xác định thuật ngữ “ngày phát sinh tranh chấp” 442.3. Về thời điểm tính thời hiệu kể từ ngày phát sinh tranh chấp 442.4. Về việc bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện 452.5. Vấn đề nhầm lẫn thời hiệu khởi kiện 452.6. “Thời hiệu khởi kiện không hạn chế” trong hợp đồng tín dụng 473. Về hợp đồng kinh tế vô hiệu 493.1 Thủ tục xử lý hợp đồng vô hiệu 493.2. Kết luận hợp đồng kinh tế vô hiệu 513.3 Xử lý tài sản 554. Về khởi kiện và thụ lý vụ án 574.1 Vấn đề án phí 574.2 Tài liệu kèm theo đơn kiện 604.3. Trả lại đơn kiện 614.4. Thụ lý vụ án 615. Về chuẩn bị xét xử 625.5. Thời hạn chuẩn bị xét xử 625.2 Xác minh, thu thập chứng cứ 645.3 Hoà giải 645.4. Đình chỉ, tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án 676. Về thủ tục phúc thẩm 686.1. Thông báo không chấp nhận kháng cáo, kháng nghị 686.2. Căn cứ sửa đổi bản án 687. Về thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 697.1. Căn cứ kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm 697.2 Thời hạn kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 708. Về giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài 71CHƯƠNG III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 75I. Định hướng hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 751. Định hướng hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 752. Mục tiêu hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 77II.Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 781. Các giải pháp lâu dài 781.1. Thống nhất pháp luật giải quyết tranh chấp kinh tế 781.2.Thống nhất pháp luật về hợp đồng 801.3. Nâng cao kiến thức về pháp luật kinh tế cho các chủ thể tham gia quan hệ kinh tế 822. Các giải pháp tạm thời 832.1. Mở rộng thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Toà án kinh tế 832.2. Nâng cao năng lực hoạt động cho bộ máy TAND các cấp 852.3. Đơn giản hoá thủ tục xét xử 862.4. Hướng dẫn các cấp Toà án thống nhất thi hành một số điều trong Pháp lệnh 872.5. Nâng cao trình độ và phẩm chất của đội ngũ cán bộ, Thẩm phán xét xử. 89KẾT LUẬN 92TÀI LIỆU THAM KHẢO

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THỦ TỤC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 4

I.Khái niệm thủ tục tố tụng kinh tế 4

1. Khái niệm tranh chấp kinh tế 4

1.1. Khái niệm tranh chấp kinh tế 4

1.2. Phân biệt tranh chấp kinh tế với tranh chấp dân sự 5

1.3. Các loại tranh chấp kinh tế 5

2. Khái niệm tố tụng kinh tế 6

2.1. Khái niệm tố tụng kinh tế 6

2.2. Đặc điểm của tố tụng kinh tế 6

3. Vai trò của tố tụng kinh tế 7

II. Những nguyên tắc cơ bản trong việc giải quyết các vụ án kinh tế 8

1. Nguyên tắc tự định đoạt 8

2. Nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật 8

3. Nguyên tắc đương sự có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và chứng minh 8

4. Nguyên tắc hoà giải 9

5. Nguyên tắc giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời 9

6. Nguyên tắc xét xử công khai 9

III. Thẩm quyền giải quyết các vụ án kinh tế của Toà án 10

1. Thẩm quyền theo vụ việc 10

2. Thẩm quyền theo cấp xét xử 10

3. Thẩm quyền theo lãnh thổ 11

4. Thẩm quyền theo sự lựa chọn của nguyên đơn 11

IV. Thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế 12

1. Khởi kiện và thụ lý vụ án 12

2. Chuẩn bị xét xử 13

3. Phiên toà sơ thẩm 14

4. Thủ tục phúc thẩm 15

4.1. Thủ tục phúc thẩm 15

4.2. Phiên toà phúc thẩm 16

5. Thủ tục xem xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật 17

5.1. Thủ tục giám đốc thẩm 17

5.2. Thủ tục tái thẩm 18

CHƯƠNG II. MỘT SỐ BẤT CẬP CỦA PHÁP LỆNH THỦ TỤC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 22

I. Tình hình giải quyết các vụ án kinh tế trong thời gian qua 22

1. Tình hình thụ lý và giải quyết tranh chấp kinh tế tại Toà án nhân dân 22

2. Một số nhận xét 24

2.1. Số vụ tranh chấp kinh tế đưa ra khởi kiện tại Toà án tăng khá nhanh ở những năm đầu song lại có xu hướng giảm rõ rệt trong một vài năm trở lại đây 24

2.2. Các tranh chấp được khởi kiện tại Toà án khá đa dạng 25

2.3. Số vụ tranh chấp kinh tế phân bố không đồng đều 25

2.4. Các tranh chấp kinh tế chủ yếu được giải quyết ở TAND cấp tỉnh 26

2.5. Tỷ lệ giải quyết tranh chấp bằng hoà giải cao, chất lượng xét xử tương đối tốt 27

2.6. Tình hình giải quyết vụ án kinh tế không phản ánh đúng thực trạng tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay 28

3. Một số tồn tại của ngành Toà án trong việc giải quyết tranh chấp kinh tế 28

4. Nguyên nhân của các tồn tại trong ngành Toà án 29

4.1. Nguyên nhân chủ quan 29

4.2. Nguyên nhân khách quan 30

II. Một số bất cập của PLTTGQCVAKT 30

1. Về thẩm quyền giải quyết các vụ án kinh tế của Toà án 30

1.1.Thẩm quyền của Toà Dân sự hay Toà Kinh tế 30

1.2. Thẩm quyền của trọng tài hay Tòa án 35

1.3. Thẩm quyền của Toà án cấp huyện 38

1.4 Thẩm quyền theo sự lựa chọn của nguyên đơn 39

2. Về thời hiệu khởi kiện 42

2.1.Thời hiệu khởi kiện quá ngắn 42

2.2. Vấn đề xác định thuật ngữ “ngày phát sinh tranh chấp” 44

2.3. Về thời điểm tính thời hiệu kể từ ngày phát sinh tranh chấp 44

2.4. Về việc bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện 45

2.5. Vấn đề nhầm lẫn thời hiệu khởi kiện 45

2.6. “Thời hiệu khởi kiện không hạn chế” trong hợp đồng tín dụng 47

3. Về hợp đồng kinh tế vô hiệu 49

3.1 Thủ tục xử lý hợp đồng vô hiệu 49

3.2. Kết luận hợp đồng kinh tế vô hiệu 51

3.3 Xử lý tài sản 55

4. Về khởi kiện và thụ lý vụ án 57

4.1 Vấn đề án phí 57

4.2 Tài liệu kèm theo đơn kiện 60

4.3. Trả lại đơn kiện 61

4.4. Thụ lý vụ án 61

5. Về chuẩn bị xét xử 62

5.5. Thời hạn chuẩn bị xét xử 62

5.2 Xác minh, thu thập chứng cứ 64

5.3 Hoà giải 64

5.4. Đình chỉ, tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án 67

6. Về thủ tục phúc thẩm 68

6.1. Thông báo không chấp nhận kháng cáo, kháng nghị 68

6.2. Căn cứ sửa đổi bản án 68

7. Về thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 69

7.1. Căn cứ kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm 69

7.2 Thời hạn kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 70

8. Về giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài 71

CHƯƠNG III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH TẾ 75

I. Định hướng hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 75

1. Định hướng hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 75

2. Mục tiêu hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 77

II.Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết các vụ án kinh tế 78

1. Các giải pháp lâu dài 78

1.1. Thống nhất pháp luật giải quyết tranh chấp kinh tế 78

1.2.Thống nhất pháp luật về hợp đồng 80

1.3. Nâng cao kiến thức về pháp luật kinh tế cho các chủ thể tham gia quan hệ kinh tế 82

2. Các giải pháp tạm thời 83

2.1. Mở rộng thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Toà án kinh tế 83

2.2. Nâng cao năng lực hoạt động cho bộ máy TAND các cấp 85

2.3. Đơn giản hoá thủ tục xét xử 86

2.4. Hướng dẫn các cấp Toà án thống nhất thi hành một số điều trong Pháp lệnh 87

2.5. Nâng cao trình độ và phẩm chất của đội ngũ cán bộ, Thẩm phán xét xử. 89

KẾT LUẬN 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO