Chuyên đề Áp dụng công cụ phân tích kinh tế nhằm đánh giá hiệu quản kinh tế Khu bảo vệ hệ sinh thái biển Rạn Trào do cộng đồng dân cư địa phương quản lý

MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU 4PHẦN NỘI DUNG 6CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ KBTB 61.1.Khu bảo tồn biển 61.1.1. Khái niệm và phân loại 61.1.1.1. Khu bảo tồn 61.1.1.2. Khu bảo vệ biển 71.1.1.3. Khu bảo tồn biển 71.1.2. Mục tiêu KBTB 101.1.3. Tính cấp thiết của việc thiết lập KBTB 101.1.4. Một số trở ngại khi triển khai KBTB 121.2. Vấn đề quản lý KBTB. 151.2.1.Hoạt động thiết lập và quản lý KBTB. 151.2.1.1. Tình hình nghiên cứu và thiết lập các khu bảo tồn biển trên thế giới 151.2.1.2. Tình hình nghiên cứu và thiết lập các khu bảo tồn biển ở Việt Nam 161.2.2. Các mô hình quản lý KBTB 181.2.2.1. Mô hình quản lý theo ngành dọc có sự tham gia của cộng đồng 181.2.2.2. Mô hình do cộng đồng địa phương quản lý 211.2.2.3. So sánh 2 mô hình 221.3. Các cách thức tiến hành đánh giá hiệu quả của 1 KBTB 231.3.1. Đánh giá theo tiêu chí kinh tế 241.3.1.1. Đánh giá thông qua chỉ tiêu kinh tế đơn thuần 241.3.1.2. Đánh giá thông qua chỉ tiêu kinh tế tổng hợp 251.3.2. Đánh giá theo tiêu chí xã hội 301.3.3. Đánh giá theo tiêu chí môi trường 301.4. Sự phù hợp khi sử dụng CBA làm công cụ phân tích đánh giá hiệu quả kinh tế mô hình quản lý KBTB. 31CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH QUẢN LÝ TẠI KHU BẢO VỆ HỆ SINH THÁI BIỂN RẠN TRÀO 332.1. Tổng quan về KBVHSTB Rạn trào 332.1.1. Điều kiện tự nhiên 332.1.1.1. Vị trí địa lý 332.1.1.2. Các vùng chức năng trong KBV 352.1.1.3. Khí hậu, thời tiết. 362.1.2. Đặc điểm kinh tế- văn hóa- xã hội 362.1.2.1. Đất đai và sử dụng đất đai 362.1.2.2. Dân số, giáo dục và y tế 372.1.2.3. Các giá trị văn hóa- lịch sử 382.1.2.4. Các hoạt động kinh tế của cộng đồng địa phương 392.1.3. Tài nguyên thiên nhiên tại KBVHSTB Rạn Trào. 402.1.3.1. Sinh vật Phù du 402.1.3.2. Động vật đáy 412.1.3.3. Rạn san hô 412.1.3.4. Cỏ biển 422.1.3.5. Rong biển 422.1.3.6. Cây ngập mặn 422.1.3.7. Nguồn lợi thủy sản 422.2. Thực trạng quản lý- khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên tại KBVHSTB Rạn Trào. 452.2.1. Thực trạng khai thác và sử dụng 452.2.1.1. Trước khi có dự án 452.2.1.2. Từ khi có dự án 452.2.2. Mô hình quản lý tại địa phương 462.2.2.1. Về cơ cấu tổ chức 462.2.2.2. Về tài chính cho khu bảo tồn 492.2.3. Mục tiêu KBVHSTB Rạn Trào 492.2.4. Các hoạt động đã được triển khai tại KBVB Rạn Trào 502.2.5. Những khó khăn, thuận lợi trong quá trình thực hiện dự án 512.2.6. Đánh giá tính bền vững mô hình quản lý. 52CHƯƠNG III: ÁP DỤNG CÔNG CỤ PHÂN TÍCH KINH TẾ NHẰM ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KBVHSTB RẠN TRÀO DO CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ ĐỊA PHƯƠNG QUẢN LÝ 533.1. Nhận dạng vấn đề 533.2. Nhận dạng lợi ích, chi phí 533.2.1. Nhận dạng lợi ích 533.2.1.1. Lợi ích trực tiếp 533.2.1.2. Lợi ích gián tiếp 553.2.2. Nhận dạng chi phí 563.2.2.1. Chi phí trực tiếp 563.2.2.2. Chi phí quản lý và vận hành 573.2.2.2. Thiệt hại do giảm sản lượng ngành thủy sản. 573.3. Đánh giá các lợi ích và chi phí của dự án 573.3.1. Tóm tắt lợi ích- chi phí 573.3.2. Đánh giá và ước tính các chi phí của dự án 583.3.2.1. Chi phí trực tiếp 583.3.2.2. Chi phí quản lý và vận hành 603.3.2.3. Chi phí cơ hội 603.3.3. Đánh giá và ước tính các lợi ích của dự án 623.3.3.1. Lợi ích trực tiếp 623.3.3.2. Lợi ích gián tiếp 683.4. Phân tích các chỉ tiêu chi phí- lợi ích 773.5. Phân tích độ nhạy 793.6. Những hạn chế trong quá trình thực hiện đê tài 793.7. Kiến nghị. 80KẾT LUẬN 82TÀI LIỆU THAM KHẢO 83

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 4

PHẦN NỘI DUNG 6

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ KBTB 6

1.1.Khu bảo tồn biển 6

1.1.1. Khái niệm và phân loại 6

1.1.1.1. Khu bảo tồn 6

1.1.1.2. Khu bảo vệ biển 7

1.1.1.3. Khu bảo tồn biển 7

1.1.2. Mục tiêu KBTB 10

1.1.3. Tính cấp thiết của việc thiết lập KBTB 10

1.1.4. Một số trở ngại khi triển khai KBTB 12

1.2. Vấn đề quản lý KBTB. 15

1.2.1.Hoạt động thiết lập và quản lý KBTB. 15

1.2.1.1. Tình hình nghiên cứu và thiết lập các khu bảo tồn biển trên thế giới 15

1.2.1.2. Tình hình nghiên cứu và thiết lập các khu bảo tồn biển ở Việt Nam 16

1.2.2. Các mô hình quản lý KBTB 18

1.2.2.1. Mô hình quản lý theo ngành dọc có sự tham gia của cộng đồng 18

1.2.2.2. Mô hình do cộng đồng địa phương quản lý 21

1.2.2.3. So sánh 2 mô hình 22

1.3. Các cách thức tiến hành đánh giá hiệu quả của 1 KBTB 23

1.3.1. Đánh giá theo tiêu chí kinh tế 24

1.3.1.1. Đánh giá thông qua chỉ tiêu kinh tế đơn thuần 24

1.3.1.2. Đánh giá thông qua chỉ tiêu kinh tế tổng hợp 25

1.3.2. Đánh giá theo tiêu chí xã hội 30

1.3.3. Đánh giá theo tiêu chí môi trường 30

1.4. Sự phù hợp khi sử dụng CBA làm công cụ phân tích đánh giá hiệu quả kinh tế mô hình quản lý KBTB. 31

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH QUẢN LÝ TẠI KHU BẢO VỆ HỆ SINH THÁI BIỂN RẠN TRÀO 33

2.1. Tổng quan về KBVHSTB Rạn trào 33

2.1.1. Điều kiện tự nhiên 33

2.1.1.1. Vị trí địa lý 33

2.1.1.2. Các vùng chức năng trong KBV 35

2.1.1.3. Khí hậu, thời tiết. 36

2.1.2. Đặc điểm kinh tế- văn hóa- xã hội 36

2.1.2.1. Đất đai và sử dụng đất đai 36

2.1.2.2. Dân số, giáo dục và y tế 37

2.1.2.3. Các giá trị văn hóa- lịch sử 38

2.1.2.4. Các hoạt động kinh tế của cộng đồng địa phương 39

2.1.3. Tài nguyên thiên nhiên tại KBVHSTB Rạn Trào. 40

2.1.3.1. Sinh vật Phù du 40

2.1.3.2. Động vật đáy 41

2.1.3.3. Rạn san hô 41

2.1.3.4. Cỏ biển 42

2.1.3.5. Rong biển 42

2.1.3.6. Cây ngập mặn 42

2.1.3.7. Nguồn lợi thủy sản 42

2.2. Thực trạng quản lý- khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên tại KBVHSTB Rạn Trào. 45

2.2.1. Thực trạng khai thác và sử dụng 45

2.2.1.1. Trước khi có dự án 45

2.2.1.2. Từ khi có dự án 45

2.2.2. Mô hình quản lý tại địa phương 46

2.2.2.1. Về cơ cấu tổ chức 46

2.2.2.2. Về tài chính cho khu bảo tồn 49

2.2.3. Mục tiêu KBVHSTB Rạn Trào 49

2.2.4. Các hoạt động đã được triển khai tại KBVB Rạn Trào 50

2.2.5. Những khó khăn, thuận lợi trong quá trình thực hiện dự án 51

2.2.6. Đánh giá tính bền vững mô hình quản lý. 52

CHƯƠNG III: ÁP DỤNG CÔNG CỤ PHÂN TÍCH KINH TẾ NHẰM ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KBVHSTB RẠN TRÀO DO CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ ĐỊA PHƯƠNG QUẢN LÝ 53

3.1. Nhận dạng vấn đề 53

3.2. Nhận dạng lợi ích, chi phí 53

3.2.1. Nhận dạng lợi ích 53

3.2.1.1. Lợi ích trực tiếp 53

3.2.1.2. Lợi ích gián tiếp 55

3.2.2. Nhận dạng chi phí 56

3.2.2.1. Chi phí trực tiếp 56

3.2.2.2. Chi phí quản lý và vận hành 57

3.2.2.2. Thiệt hại do giảm sản lượng ngành thủy sản. 57

3.3. Đánh giá các lợi ích và chi phí của dự án 57

3.3.1. Tóm tắt lợi ích- chi phí 57

3.3.2. Đánh giá và ước tính các chi phí của dự án 58

3.3.2.1. Chi phí trực tiếp 58

3.3.2.2. Chi phí quản lý và vận hành 60

3.3.2.3. Chi phí cơ hội 60

3.3.3. Đánh giá và ước tính các lợi ích của dự án 62

3.3.3.1. Lợi ích trực tiếp 62

3.3.3.2. Lợi ích gián tiếp 68

3.4. Phân tích các chỉ tiêu chi phí- lợi ích 77

3.5. Phân tích độ nhạy 79

3.6. Những hạn chế trong quá trình thực hiện đê tài 79

3.7. Kiến nghị. 80

KẾT LUẬN 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO 83